Κριτική θεάτρου για "Τα φώτα στο βάθος" από την Αριάδνη Καναβάκη για το Kulturosupa

Κριτική θεάτρου για "Τα φώτα στο βάθος" από την Αριάδνη Καναβάκη για το Kulturosupa

Βρεθήκαμε στην παράσταση «Τα φώτα στο βάθος», μια προσπάθεια δραματοποίησης του ομώνυμου βιβλίου της Niemands Rose από την θεατρική εταιρεία “ Έβδομη θύρα”.Δέκα από τα διηγήματα της συγγραφέως ενσαρκώνονται επί σκηνής από μια τετράδα ηθοποιών- Αντωνία Γιαννούλη, Μάνος Καναβός, Ιζαμπέλα Κογεβίνα, Κώστας Φαλελάκης- και τη σκηνοθεσία της Esther Andre Gonzalez.

Η υπόθεση κατά το δελτίο τύπου αφορά « Μονόλογους, αποσπάσματα διαλόγων φιλοσοφικών, πολιτικών κι ερωτικών, διανθισμένων με μουσική που συνθέτουν το πάζλ μιας παράστασης που καλεί το θεατή να κοιτάξει τον εαυτό του και τον «Άλλο» στο βάθος της νύχτας, της απελπισίας, του εγκλήματος, της αδικίας και να ανακαλύψει στον ορίζοντα τα ανεπαίσθητα φωτεινά σημεία, την αλληλεγγύη, την αγάπη, τη χαρά. Τη νύχτα, σε μια ακρογιαλιά, μια παρέα φίλων διηγούνται ιστορίες που έχουν ζήσει, διαβάσει ή επινοήσει».

.

Τα φώτα στο βάθος* και η γραφή της Niemands Rose ( Πέλα Σουλτάτου) μας θυμίζει σε ευθεία γραμμή τη γνώση ότι οι γυναίκες φτιάχνουν κοινωνίες και οι άνδρες κάνουν απλώς πολιτική. Τα κείμενά της που δραματοποιήθηκαν επί σκηνής είναι σύγχρονα και συντονισμένα με μια εύστοχη , ευαίσθητη και οξυδερκή ματιά αναφορικά με το φάσμα των «δραματικών δρώμενων» της συλλογικής και ατομικής μας ζωής.

Ένα πολυταξιδεμένο και πολυτραυματικό συνονθύλευμα ιστοριών που περνάει έναν έναν τους σπόνδυλους όλων αυτών που καθημερινά συζητάμε,παρατηρούμε, ζούμε και σχολιάζουμε και παραμένουν ανεξάντλητα όπως η γενοκτονία στη Λιβύη, οι χρηματισμένες “ερωτικές” σχέσεις, ο φασισμός, η μετανάστευση, η τρομοκρατία, οι εμμονές/άμυνες , τα “πλαστά” Σκανδιναβικά, η διαταραχή φύλου, οι ανομολόγητοι φόνοι κτλ κτλ.

.

Και στην ουσία η προσπάθεια της συγγραφέως να παραμείνει στο παρόν /σύγχρονο και να το αφηγηθεί είναι το λιγότερο συγκινητική ή μάλλον μητρική, ανεξάρτητα από το λογοτεχνικό αποτέλεσμα. Το παρόν όταν αρθρώνεται/ορθώνεται ή στην περίπτωση μας όταν δραματοποιείται επί σκηνής είναι μια θαυμάσια συνειδησιακή ευκαιρία. 

Η μία ενιαία και αδιαίρετη ομορφιά του κόσμου…* και η Esther Andre Gonzalezφάνηκε να παθιάζεται με το σύγχρονο της συγγραφέως και σκηνοθέτησε με τρόπο επιδέξια βομβαρδιστικό… Οι δέκα ιστορίες που εκτυλίχθηκαν μπροστά στα μάτια μας, είχαν όλα τα χαρίσματα της σωστής ανάγνωσης του έργου, των πολλών tableau vivean, της εναλλασσόμενης αφήγησης και της “ομοούσιας ενιαίας και αδιαίρετης ερμηνευτικής σύμπραξης” σε επίπεδο λόγου και σωματικότητας που τόσο επιθυμούμε να βλέπουμε στη σκηνή.  

Ωστόσο στη σβελτάδα και στη σκηνοθετική πυράδα, ξεχάστηκε το αίσθημα που κυλάει διάχυτα  από τη σκηνή στην πλατεία. Ναι δελτία ειδήσεων βλέπουμε όλοι μας, θα επιθυμούσαμε ένα περισσότερο παροντικό συναίσθημα. Όπως και να παραμένει δοσμένο, ήταν μια τίμια θεατρική και δύσκολη προσπάθεια αναπαράστασης ενός σύγχρονου κειμένου. 

Στα συν[+] της παράστασης

1.Η ερμηνείες των ηθοποιών, παρόλο που έτρεχαν κυριολεκτικά επί σκηνής και δεν απολαύσαμε στο σύνολο την εκφραστική τους γκάμα

2.Τα σκηνικά και τα κοστούμια

3. Η μουσική από τους Lost Bodies

Στα πλην [-]

Οι άστοχοι και αβασάνιστοι φωτισμοί.

Εν κατακλείδι[=]

η παράσταση «Τα φώτα στο βάθος» είναι μια αξιοπρεπής θεατρική προσπάθεια μιας συγγραφικής αγωνίας που φιλοδοξεί να αποτυπώσει το δυσκολότερο , το παρόν μας , έχοντας κατά λέξη και σελίδα στη σελίδα, την γνώση «του ενός ενιαίου και αδιαίρετου κοσμικού συνόλου».

Βαθμολογία

6 στα 10

ΥΓ: Η πρώτη και η τελευταία ιστορία που αναφέρεται στην παράσταση, σχετίζεται με τη σχετικά πρόσφατη γενοκτονία στη Λιβύη και δραματοποιείται με τη θέαση αυτής της πατρίδος, από τα νότια της Κρήτης. Επειδή οι συμπτώσεις είναι τροχαία , αναφέρουμε ότι από εκεί ακριβώς σε όλη μας την παιδική ηλικία παρατηρούσαμε και συναναστρεφόμασταν τους Λίβυους, που επισκέπτονταν τη νήσο μας με καραβάκια πάρα πολύ συχνά, και δημοσίως αναφέρουμε, ότι ανά την υφήλιο δεν υπάρχει άλλος λαός που να αγάπησε τον τόπο του όπως οι φίλοι μας οι Λίβυοι την Λιβύη [την οποία και δεν εγκατέλειψαν ποτέ, με τα γνωστά τραγικά γεγονότα].

Και η αλήθεια είναι ότι τα νότια άκρα της Κρήτης , τα νοτιότερα δηλαδή της Ευρώπης (ο Μινωικός πολιτισμός θεμελίωσε την Ευρώπη) συναντούν τη μεγάλη Αφρικανική Ήπειρο ή αν αλλιώς θέλετε τη mama Africa. Και ορθώς οι συντελεστές της παράστασης διάλεξαν την ιστορία/τραγωδία αυτή για την έναρξη και το φινάλε, προσφέροντας μας μια μητρική χροιά, ως φόρο

Διανομή (αλφαβητικά):

Αντωνία Γιαννούλη, Μάνος Καναβός, Ιζαμπέλα Κογεβίνα, Κώστας Φαλελάκης

Σκηνοθεσία:  Esther Andre Gonzalez

Κείμενα:  Πέλα Σουλτάτου

Σκηνικά/Κοστούμια:  Χρήστος Κωνσταντέλλος

Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα

Μουσική:  Lost Bodies

Βοηθός σκηνοθέτη:  Γεράσιμος Ιωάννου

Βίντεο/φωτογραφίες:  Γιώργος Παντελεάκης

Γραφιστική επιμέλεια:  Σωτηρία Μπράμου

Ζωγραφική: Κυριακή Κύρμου

 

Το βιβλίο στο οποίο βασίζεται η παράσταση κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Απόπειρα

Παρασκευή και Σάββατο στις 22:00 - Κυριακή στις 18:00 / Διάρκεια : 70’

 

Από 5 Δεκεμβρίου 2014 έως και 1 Φεβρουαρίου 2015

Τηλέφωνα κρατήσεων 210-5237297 , 695-7045138, info@syn-epi.com

Γενική είσοδος 14 ευρώ/ Φοιτητικό 10 ευρώ /ΟΑΕΔ 5 ευρώ

Ακαδήμου 13 – Μεταξουργείο

 

Φώτα που διακρίνεις στο βάθος…>> Κριτική θεάτρου για "Τα φώτα στο βάθος"

Από την Ηρώ Μητρούτσικου και τον Γιάννη Βασιλείου για τo Attiki Press

Η θεατρική εταιρεία «Έβδομη Θύρα» είχε ανεβάσει, το 2013, το « Η ρίζα του 5», μία θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος του Χρήστου Παπαμιχάλη «Maybe».

Φέτος, συνεχίζοντας την παράδοσή της στην παρουσίαση έργων βασισμένων σε ιδιαίτερα κείμενα σύγχρονων συγγραφέων, παρουσιάζει την καινούργια της παράσταση: «Τα φώτα στο βάθος», στο «Από Μηχανής Θέατρο».

«Τα φώτα στο βάθος»

Πρόκειται πάλι για λογοτεχνικό σύγγραμμα, αλλά όχι για μυθιστόρημα, ούτε για θεατρική διασκευή. Το βιβλίο της Niemands Rose (Πέλα Σουλτάτου) δεν διασκευάζεται θεατρικά, αλλά μεταφέρεται αυτούσιο πάνω στην σκηνή και απλά στην παράσταση προστίθεται η αρχική και η τελική σκηνή! Το έργο εμπεριέχει δέκα ιστορίες με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Αυτή τη ροή ακολουθεί και η παράσταση. Πρόκειται για μια σπονδυλωτή και απόλυτα λιτή παράσταση, αποτελούμενη από ιστορίες που μιλούν για τον ρατσισμό, την ομοφυλοφιλία, την αστυνομική βία, την αλλοτρίωση των σχέσεων, τη μοναξιά, την ελευθερία κ.α.

«Τα φώτα στο βάθος» είναι ένα έργο στο οποίο διεξάγεται ένα υπόγειο παιχνίδι, ένα παιχνίδι με βάθος που δεν φανταζόσουν… Η παράσταση ξεκινάει με τους ηθοποιούς (Αντωνία Γιαννούλη, Μάνος Καναβός, Ιζαμπέλα Κογεβίνα, Κώστας Φαλελάκης) να παροτρύνουν το κοινό να κλείσει τα μάτια του και να μεταφερθεί με την φαντασία του σε μια παραλία της Κρήτης, όπου οι ήρωες προσπαθούν να δουν τα φώτα της Λιβύης απέναντι. Αυτή την αίσθηση, ότι προσπαθούν να ξεδιαλύνουν και να δουν ξεκάθαρα απέναντι, οι θεατές την έχουν συνεχώς.

Οι ηθοποιοί έπειτα, ένας ένας, αρχίζουν να παρουσιάζουν μία-μία τις ιστορίες, τα διηγήματα  που έχει γράψει η συγγραφέας-blocker, όπως λέμε ιστορίες ο ένας στον άλλο, σε μια παρέα, σε μια παραλία…  Ένας ηθοποιός αφηγείται, ενώ οι άλλοι τρεις δίνουν σάρκα και οστά στους ήρωες της κάθε ιστορίας. Καθώς περνάει η ώρα ένα ερώτημα κεντρίζει τους θεατές, ποιός είναι ο συνεκτικός κρίκος ανάμεσά τους. Αν και αρχικά νομίζεις ότι είναι ο φόνος, τελικά ο τίτλος και ο πρόλογος της παράστασης οδηγούν σε ένα πρώτο συμπέρασμα, ότι οι ιστορίες  έχουν σχέση με την μετανάστευση, καθώς κάποιοι χαρακτήρες είναι μετανάστες στη ζωή ή στη ζωή τους, μετανάστες, δηλαδή, από την »χώρα του συναισθήματος». Συμπερασματικά, το κοινό στοιχείο των διηγημάτων είναι η ψυχική ασθένεια, η οποία ρίχνει την σκιά της βαριά πάνω στους πρωταγωνιστές. Είναι άνθρωποι  που προσπαθούν απεγνωσμένα να ενταχθούν στις «λογικά δομημένες  κοινωνίες», να φτάσουν τα φώτα που είναι εκεί, αλλά τους φαίνονται να είναι στο βάθος…

Οι τέσσερις ηθοποιοί κάτω από την, γεμάτη ευαισθησία, σκηνοθετική ματιά της Esther Andre Gonzalez, ζωντανεύουν αυτούς τους χαρακτήρες με φαντασία, δημιουργικότητα αλλά και χιούμορ. Η αυτοκαταστροφικότητα, η μισαλλοδοξία, η ζήλια, ο φανατισμός, η παιδοκτονία, η σύγχυση φύλλου και άλλες ψυχικές καταστάσεις, αλλά και η αγάπη, η χαρά, η αλληλεγγύη, περνάνε μπροστά από τα μάτια των θεατών αφήνοντας μία γλυκόπικρη γεύση.

Η ίδια σκηνή στην παραλία της Κρήτης επαναλαμβάνεται και στο τέλος. Όμως, τώρα, τα ίδια λόγια φαίνεται να έχουν περισσότερο βάρος και σημασία. Αφού πέρασαν από μπροστά μας οι ζωές αυτών των ανθρώπων, η προσπάθεια των θεατών να διακρίνουν τα φώτα απέναντι γίνεται πιο έντονη και επιτακτική. Είναι σαν μετά από ένα μπάνιο με ζεστό νερό -νιώθοντας ανανεωμένοι και καθαροί- να κοιτάμε τον θολωμένο καθρέφτη και να τον σκουπίσουμε από τους ατμούς για να δούμε πιο καθαρά τον εαυτό μας και την πραγματικότητα.

Μια απλή παράσταση, με ελάχιστα αντικείμενα (Χρ.Κωνσταντέλλος), καθόλου κουστούμια και πολύ σωματικότητα, σε μεταφέρει σε τόσο διαφορετικούς κόσμους από την μια στιγμή στην άλλη! Στιγμές οι μεταμορφώσεις των ηθοποιών σε εκπλήσσουν με κορυφαία την Ιζ.Κογεβίνα, η οποία με ένα απλό σκουφί καταφέρνει να μεταλλαχτεί σε έφηβο αγόρι, ενώ η Αντ.Γιαννούλη, χωρίς τίποτα, καταφέρνει να μας πείσει ότι είναι υπέρβαρη!!! Επίσης, πανέμορφη και ευφυέστατη η σκηνή του αγοριού που πιστεύει ότι είναι κορίτσι!

Πίσω, εν είδη σκηνικού, δυο καμβάδες ζωγραφισμένοι από την Κυριακή Κύρμου, υποδηλώνουν τους κυματισμούς της θάλασσας, αλλά και την αέναη κίνηση του νερού, του ανθρώπου, της ζωής, ενώ η μουσική (Lost Bodies) παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο, τόσο για τους συντελεστές όσο και τους ακροατές σε αυτό το ιδιόμορφο ταξίδι.

Το βιβλίο στο οποίο βασίζεται η παράσταση κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Απόπειρα

Από Μηχανής Θέατρο

Ακαδήμου 13,Μεταξουργείο
210-5231131

Βλέποντας τη ζωή από ένα παγκάκι>> Κριτική θεάτρου στην "Καθημερινή"

Κριτική Θεάτρου από την Άννυ Κολτσιδοπούλου για την "Καθημερινή"

ΠΕΛΑ ΣΟΥΛΤΑΤΟΥ
Niemands rose (Του κανενός το ρόδο)
Τα φώτα στο βάθος
σκηνοθ.: Εστέρ Αντρέ Γκονζάλες
θέατρο: Από μηχανής

Τέσσερις ηθοποιοί, με άνετα ρούχα πρόβας, κάθονται σ’ ένα παγκάκι απέναντι στο κοινό και μας κοιτάζουν στο μισοσκόταδο. Περιμετρικά στο «ρείθρο» της σκηνής διάφορα αντικείμενα. Ξεχωρίζω κόκκινες γόβες, λουλούδια, μαύρα ρούχα. Οι ηθοποιοί μάς προτρέπουν με επιμονή να κλείσουμε τα μάτια. Μερικοί τα κλείνουν. Εγώ έχω έρθει για να παρακολουθώ σκηνή και κοινό, άρα δεν τα κλείνω. Οι τέσσερις στο παγκάκι υποδύονται και αφηγούνται. Είναι μια συντροφιά σε νότια παραλία της Κρήτης, νύχτα κάτω από έναστρο ουρανό, μπροστά τους το Λιβυκό Πέλαγος και στο βάθος απέναντι, μήπως τα φώτα της Λιβύης; Τα φώτα των «άλλων», του «Αλλου»; Που συνήθως κοιτάμε χωρίς να βλέπουμε, αν εκεί ζουν άνθρωποι σαν εμάς, αν εκεί μαίνεται πόλεμος, αν εκεί στέκει μια γυναίκα βαστώντας ένα παιδί;

Ετσι αρχίζει η παράσταση που βασίστηκε σε δέκα από τις τριάντα οκτώ αυτοτελείς αφηγήσεις μικρού μήκους και κινούμενου γεωγραφικού πλάτους της συγγραφέως και blogger Πέλας Σουλτάτου («Του κανενός ρόδο»).

Η πρώτη αφήγηση που μας υποδέχεται κλείνει στο τέλος την παράσταση περικλείοντας τις υπόλοιπες εννέα μαζί με τη ζητούμενη φιλοσοφία και το ζητούμενο στίγμα τους. Δεν θεωρώ την πρώτη με τις εννέα συγκρίσιμες ούτε ως φιλοσοφία, ούτε ως χειρισμό, ούτε ως δύναμη. Παρ’ όλα αυτά, η ικανή σκηνοθέτις Εστέρ Γκονζάλες συμπύκνωσε επιδέξια σε κοινό παρονομαστή τον προσωπικό, ψυχολογικό αλλά και ψυχοπαθολογικό εκτροχιασμό, τις κοινωνικές παθογένειες, περιστατικά από το αστυνομικό δελτίο, την τρομοκρατική υστερία, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ρατσισμό, τη μοναξιά. Ανέδειξε έτσι το «και επί γης Irene», το «έρωτας στο Διαδίκτυο» ή τη «βιβλική καταστροφή» σε ποιοτικούς σταθμούς οδηγώντας τους ηθοποιούς σε εξαιρετικά σκηνικά στιγμιότυπα και εικόνες, ταχυμεταμορφώσεις και δυναμικές συνθέσεις.

Οι εξαιρετικά συντονισμένοι ηθοποιοί, αποφασιστικό μέρος της σκοτεινής γοητείας της βραδιάς, πέτυχαν άνετα περάσματα από την αφήγηση στην υποκριτική, την οποία εμπλούτισαν με γήινη, στιβαρή εκφραστικότητα (Αντωνία Γιαννούλη), ακαριαία μεταστροφή της παιδικότητας σε σκληράδα (Μάνος Καναβός), ντελικάτη δύναμη και μεταμορφωτική σβελτάδα (Ιζαμπέλλα Κογεβίνα), ευπροσήγορη άνεση και μελαγχολική εμβρίθεια (Κώστας Φαλελάκης).

"Τα φώτα που δεν σβήνουν"

Η παράσταση “Τα φώτα στο βάθος” βασίζεται σε δέκα αφηγήσεις μικρού μήκους της συγγραφέως και μπλόγκερ Niemands Rose (κατά κόσμον Πέλα Σουλτάτου). Πήγα να δω την παράσταση έχοντας βεβαίως ήδη διαβάσει το ομότιτλο βιβλίο, που ήδη βρίσκεται στην τέταρτη έκδοσή του (Απόπειρα). Αυτό λειτούργησε σαν χάντικαπ: αν και φρόντισα να μη μάθω ποια κείμενα διασκευάστηκαν και δραματοποιήθηκαν από τη σκηνοθέτιδα Ester Gonzalez, θα αναγνώριζα χαρακτήρες, πλοκές, πρόσωπα και πράγματα. Από την άλλη, ακριβώς επειδή ήμουν εξοικειωμένος με τα κείμενα, μπόρεσα να εστιάσω στην παράσταση την ίδια.

Η παράσταση είναι αρθρωμένη σπονδυλωτά, γύρω από μια παρέα που βρίσκεται πάνω σε ένα όριο γεωγραφικό, καλοκαίρι σε μια παραλία στη νότια Κρήτη, εκεί όπου υποτίθεται ότι τελειώνει η Ευρώπη και αρχίζουν τα θαλάσσια χέρσα που τη χωρίζουν από την Αφρική. Η παρέα αναρωτιέται όχι αν υπάρχουνε τα φώτα στο βάθος, δηλαδή στη Λιβύη, αλλά κατά πόσον είναι ορατά από εκεί όπου βρίσκονται. Τα δέκα επεισόδια της παράστασης μοιάζουν να αφορμώνται κατά κάποιον τρόπο από αυτή τη διερώτηση: όσοι βρισκόμαστε στο όριο, είμαστε πράγματι μακριά από αυτό που βρίσκεται “απέναντι”, αυτό που βρίσκεται πέρα από το όριο; Είναι πράγματι διαφορετικό το εκεί στο βάθος από το εδώ μας;

Τα δέκα επεισόδια της παράστασης προσεγγίζουν, το καθένα με τον δικό του λοξό τρόπο, την έννοια του ορίου. Τολμώ μάλιστα να εικάσω ότι επιλέχτηκαν με αυτόν τον γνώμονα: κάτι τελειώνει εδώ, απέναντι υπάρχει κάτι άλλο. Μόνον που το άλλο δεν είναι τόσο αλλιώτικο και σίγουρα δεν βρίσκεται τόσο μακριά. Η φρόνηση και η τρέλα, η έκσταση και η φθορά, η παρουσία και η η παντοειδής απώλεια, η ζωή και ο θάνατος (το κατεξοχήν “απέναντι”), η ευμάρεια κι ο ξεπεσμός, το αρσενικό και το θηλυκό, το πριν και το τώρα — όλα τα ζεύγη φαντάζουν σαν να τα χωρίζει το Λιβυκό Πέλαγος, σαν να μη διακρίνεται το δεύτερο μέλος του ζεύγους, τα φώτα του, από το πρώτο. Κι όμως, τα φώτα υπάρχουνε στο βάθος και, αν δεν διακρίνονται, αυτό είναι θέμα “καιρικών συνθηκών” και μόνο.

Η παράσταση είναι φτιαγμένη με φαινομενικώς απλά υλικά, ιδίως στο σκηνικό της μέρος, αλλά πρόκειται για απατηλώς απλά υλικά. Οι φωνές των τεσσάρων ηθοποιών κάποτε είναι οι φωνές των ίδιων των χαρακτήρων, ενώ κάποτε αναλαμβάνουν να περιγράψουν ή και να αφηγηθούν σε πλάγιο λόγο και γίνονται απλώς ηχώ, φώτα που κανονικά δεν ακούγονται. Οι ηθοποιοί άλλοτε δρουν, άλλοτε εξιστορούν — κάποτε και τα δύο μαζί ταυτόχρονα.

Ο συνδυασμός αυτός μίμησης και αφήγησης δουλεύει αποτελεσματικά. Οι θεατές παροτρυνόμαστε στην αρχή να κλείσουμε τα μάτια, σχεδόν παραδοξολογικά, αν θέλουμε να δούμε φώτα. Κατόπιν ίσως ακούμε ιστορίες που αφηγούνται τα μέλη της παρέας στη νότια Κρήτη, ίσως πάλι να ζωντανεύουν μπροστά μας αυτές οι ιστορίες μόνο και μόνο για να ξαναγίνουν παραμύθι: όπως οι άνθρωποι και ο κόσμος τους στο βάθος, στη Λιβύη. Ωστόσο, όπως στα κείμενα έτσι και στο πώς είναι στημένη η παράσταση, τα όρια παραμένουν ελαστικά και οι αποστάσεις αποδεικνύονται κοντινότερες. Για μένα αυτό είναι επίτευγμα της σκηνοθέτιδος: να αποδώσει την ακροβασία των κειμένων ως ακροβατική δραματική πράξη και ενίοτε να την επεκτείνει και να την καταστήσει και τολμηρότερη.

Δεν είμαι ειδικός να μιλήσω για τους ηθοποιούς, ωστόσο αισθάνθηκα ότι ενσάρκωσαν τους έκκεντρους χαρακτήρες με ιδανικό τρόπο. Η μουσική των Lost Bodies ήταν επίσης ιδανική: ταυτίζεται με το δραματικό αποτέλεσμα συντελώντας παράλληλα σε αυτό, χωρίς να καπελώνει τα δρώμενα αλλά και χωρίς να λειτουργεί σαν απλό χαλί.

Όσοι δεν έχουνε διαβάσει ακόμα το βιβλίο, σίγουρα θα απολαύσουν την παράσταση, όσοι ήδη είναι εξοικειώμενοι με τα Φώτα στο βάθος, δε θα τα δουν απλώς ευδιάκριτα κι ολοζώντανα μπροστά τους αλλά θα τα δουν, ας πούμε, με άλλα μάτια.

Sraosha, ToPortal

Κριτική θεάτρου για "Τα φώτα στο βάθος" από την Δήμητρα Αδάμη

Μια παράσταση για το διαφορετικό, το αποκλίνoν στοιχείο που βρίσκεται μακριά, αλλά συνάμα τόσο κοντά μας.  

της Δήμητρας Αδάμη       

Η θεατρική εταιρεία Έβδομη Θύρα, που ανεβάζει έργα σύγχρονων συγγραφέων, παρουσιάζει την καινούργια της παράσταση, με το γενικό τίτλο Τα φώτα στο βάθος που βασίζεται στο πρώτο βιβλίο της γνωστής blogger και αρθρογράφου Niemands Rose. Το βιβλίο, που γνώρισε μεγάλη αποδοχή το 2013 όπου εκδόθηκε, αποτελείται από διηγήσεις μικρού μήκους κάποιες εκ των οποίων έχουν επιλεγεί για να παρουσιαστούν σ’αυτό το ανέβασμα του έργου.

«Κλείσε τα μάτια» η πρώτη φράση που ακούγεται από τους ηθοποιούς που μας υποδέχονται καθισμένοι στους ξύλινους πάγκους του σκηνικού και μας καλούν να δούμε πέρα μακριά απ’τα νότια παράλια της Κρήτης, όπου τοποθετείται η πρώτη ιστορία, τα φώτα της Λιβύης. Ίσως γιατί με κλειστά τα μάτια βλέπουμε και αποδεχόμαστε καλύτερα εκείνο το μακρινό και διαφορετικό από εμάς που βρίσκεται όμως τόσο κοντά μας.
Οι τέσσερις πρωταγωνιστές επί σκηνής μας αφηγούνται εναλλάξ το υλικό των ιστοριών που θίγουν σκληρά θέματα της σύγχρονης ελληνικής, αλλά και παγκόσμιας εν τέλει πραγματικότητας όπως ο ρατσισμός, η ομοφυλοφιλία, η ψυχική νόσος που ίσως φτάσει και στο έγκλημα, η αστυνομική βία, η αλλοτρίωση των σχέσεων αλλά και η απέραντη μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου που τα ιδεώδη του καταρρέουν κι εκείνος ανύμπορος να το αντέξει βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην αβεβαιότητα. Η όμορφη σκηνοθεσία της Esther Andre Gonzalez μας καλεί μέσα από τις πολύ δυνατές ερμηνείες της Αντωνίας Γιαννούλη, του Μάνου Καναβού, της Ιζαμπέλα Κογεβίνα και του Κώστα Φαλελάκη να ταξιδέψουμε στο διαφορετικό, τον «άλλο» άνθρωπο που αναβοσβήνει κι αυτός σαν ένα φωτάκι στο βάθος μιας αλλοτριωμένης και σκληρής κοινωνίας.

Hit & Run

Είδαμε τα απολαυστικά κι ευρηματικά Φώτα στο Βάθος [Κριτική θεάτρου από τον Ιωσήφ Πρωιμάκη για το Popaganda]

Υπάρχει το γνωστό ρητό που λέει για τα φώτα στο βάθος και το πώς μπορούν να είναι η ελπίδα του τέλους στο τούνελ για τον ρομαντικό, ή το τρένο που έρχεται κατά πάνω μας για τον απαισιόδοξο, κι υπάρχει βέβαια συνήθως και ο παρατηρητής, που κάνει απλά στο πλάι για να δει τη μεγαλύτερη εικόνα: δυο κρετίνους να στέκουν στη μέση των γραμμών, ανήμποροι να κάνουν ούτε πίσω ούτε μπροστά. Εκεί πλάι στον παρατηρητή φαίνεται να στέκεται κι η Niemands Rose, κοιτώντας την ανθρώπινη κατάσταση και περιγράφοντάς την με τη γλαφυρή λεκτική εφευρετικότητα που την είχε κάνει διαδικτυακό σελέμπριτι πίσω στην λίθινη εποχή της ελληνικής μπλογκόσφαιρας, κοιτώντας την όμως όχι με την κλινική αποστασιοποίηση του παρατηρητή, αλλά με τη θέρμη της συμπόνοιας του θλιμμένου ουμανιστή.

Βασισμένο σε μια χούφτα μόνο απ’ τα 38 διηγήματα της ομότιτλης συλλογής «αφηγήσεων μικρού μήκους» όπως προτιμά να χαρακτηρίζει τα κείμενά της η συγγραφέας, Τα Φώτα στο Βάθος είναι εννιά ιστορίες λιγότερο ή περισσότερο αλλόκοτες, συν μία αρκούντως σουρεαλιστική για να σε μπάσει στο υπερβατικό πνεύμα της παράστασης στην αρχή, κι ύστερα να σε επαναφέρει στην καθημερινή σου πραγματικότητα όταν έρθει η ώρα για το φινάλε. «Ποια είναι η πιο δυνατή στιγμή στη ζωή για ‘σένα;» σε ρωτούν οι τέσσερις ερμηνευτές στην αρχή της παράστασης, απλωμένοι στο παγκάκι που έχει ως βασικό σκηνογραφικό της εργαλείο η σκηνοθέτιςEsther Andre Gonzalez, κι η έμφαση είναι στο «για ‘σένα». Κι ό,τι κι αν σου ‘χει έρθει στο μυαλό, οι ηθοποιοί της σπεύδουν να σ’ το ανατρέψουν, με όπλο τους τη σαγηνευτική αφήγηση της Niemands Rose, που σε γητεύει με την ειδυλλιακή απεικόνιση μιας μακρινής, σχεδόν εξωτικής καθημερινότητας, πριν την ανατρέψει η ασχήμια της ποιητικότητας που έχει η τραγική ειρωνεία, κι αυτή τη λυσσασμένη κακεντρέχεια του γαμημένου κάρμα, που σου αναποδογυρίζει τα συναισθήματα και σου μεγαφωνίζει αλύπητα το γέλιο που ρίχνουν οι θεοί, όταν ακούν για σχέδια ανθρώπων. 

Από τον λάγνο άλτη του επί κοντώ που ψάχνει χρυσά κλουβιά να υποκαταστήσουν τα χρυσά του μετάλλια, ως τον νεαρό Ισπανό που καταλήγει νεκρός στο Λονδίνο από ένα λάθος, κι απ’ την μικροαστή ναρκισίστρια νυμφομανή που καταπιέζεται, νυμφεύεται, νοικοκυρεύεται και διαολοστέλνεται, ως την καταθλιπτική κλεπτομανή που ανήμερα των Χριστουγέννων καταρεζιλεύεται, δέκα στο σύνολο ξεχωριστές και ιδιαίτερες περιπτώσεις αλληγορικής προσέγγισης του παραλογισμού που αποκαλούμε κόσμο μας, η συλλογή του σπονδυλωτού σού παραθέτει μερικές μικρές, απτές, τοπικές αλλά κι εντελώς οικουμενικές εκδοχές του κοσμικού παράδοξου, σε σύντομη, αλλά και φουλ εθιστική συσκευασία. Και σε καλεί να αναρωτηθείς αν είχες δει ποτέ «τα φώτα». Φώτα, που ανάβουν στα παράθυρα ανθρώπων στην απέναντι πολυκατοικία, στη διπλανή πόρτα, στην παραπίσω αυλή, ανθρώπων που ξέρεις ότι ξέρουν κάτι που δεν ξέρεις, ένα κομμάτι της ζωής που εσύ δεν το ‘χεις δει, κι ίσως δεν θέλεις κιόλας.

Κάπως σαν ο Κόκκινος Κύκλος να συναντά τη Ζώνη του Λυκόφωτος και να συζητούν για την τοξική λίμνη που κρύβεται κάτω απ’ την ετοιμόρροπη εξέδρα που έχουν στήσει οι κοινωνίες μας για να χαζεύουν τη ζωή μας να γκρεμίζεται, η θεατρική ομάδα της Έβδομης Θύρας χτυπάει φλέβα χρυσού με την σκηνοθεσία της Esther Andre Gonzalez. Πασπαλίζοντάς τη με στιγμές σκηνοθετικής ιδιοφυΐας στην οικονομία και την απεικόνιση, η Gonzalez παίρνει μια παράσταση που θα μπορούσε εύκολα να ντεραπάρει απ’ τη στατικότητα της αφήγησης και το υπαρξιακό της μαύρο, και ζωντανεύει στη σκηνή όχι μονάχα καταστάσεις που περιγράφει και συναισθήματα που ενεργοποιεί το κείμενο, αλλά ολόκληρα κοινωνικά καρκινώματα που οι λέξεις του μονάχα αγγίζουν. Επιπλέον, με την ερμηνευτική τους λιτότητα, την πλαστικότητα στην κινησιολογία και μπόλικη χιουμοριστική εφευρετικότητα, οι Αντωνία Γιαννούλη, Μάνος Καναβός, Ιζαμπέλα Κογεβίνα και Κώστας Φαλελάκης απογειώνουν το από-μαύρο-έως-κατίμαυρο χιούμορ που κρύβεται ανάμεσα απ’ τις γραμμές των κειμένων της Niemands, μπολιάζοντας με σπάνια ανθρωπιστική ευαισθησία ιστορίες που σε άλλα χέρια θα μπορούσαν να σε πνίξουν στην απελπισία. Αλλά εδώ σε αποχαιρετούν με μια μικρή αισιοδοξία. Ασχέτως απ’ το πόσο καταφέρνει να δεις τα φώτα, κι ακόμα περισσότερο το τι κρύβουν από πίσω τους.

*Η παράσταση Τα Φώτα στο Βάθος, της Niemands Rose σε σκηνοθεσία Esther Andre Gonzalez, με τους Αντωνία Γιαννούλη, Μάνο Καναβό, Ιζαμπέλα Κογεβίνα και Κώστα Φαλελάκη, παίζονται κάθε Παρ, Σαβ στις 10μμ και Κυριακή στις 6μμ, στο θέατρο Από Μηχανής (Ακάδημου 13, Κεραμεικός, 2105237297). Το ομότιτλο βιβλίο της Niemands Rose κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Απόπειρα.

«Τα φώτα στο βάθος» ανάβουν στο Από Μηχανής Θέατρο…[Κριτική θεάτρου από την Ζωή Νικολάου για το Music Corner]

Γράφει η Ζωή Νικολάου
Φωτογράφηση: Ματίνα Φουντούλη

Μια συλλογή αφηγήσεων ζωντανεύει μπροστά στο κοινό… Ένα βιβλίο που δεν ανήκει σε καμιά Ελληνική λογοτεχνική παράδοση. Οι ιστορίες αν και αυτοτελείς έχουν άμεση νοηματική σύνδεση, προσεγγίζοντας την κοινωνική παθογένεια από όλες τις οπτικές γωνίες. Και κυρίως αυτή του θεατή. Πόσο ανοιχτά είναι τα μάτια μας σε γεγονότα που συμβαίνουν στη διπλανή πόρτα; Πώς ορίζουμε τη «διπλανή πόρτα»; Είναι αυτή του από κάτω διαμερίσματος ή αυτή των διπλανών ή και μακρινών συνόρων; H Νiemands Rose, μια από τις καλύτερες και γνωστότερες μπλόγκερ (διατηρεί το μπλογκ «Του κανενός το ρόδο»), διηγείται στο ομώνυμο βιβλίο “Τα φώτα στο βάθος, καθημερινές… ειδήσεις! Πράγματα που οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι ως «νέα», συμβαίνουν, εκτυλίσσονται, διαδραματίζονται, γίνονται δίπλα μας. Εμείς, πόσο δίπλα τους είμαστε;”

Μπαίνοντας στην αίθουσα, οι ηθοποιοί ήταν ήδη εκεί. Καθισμένοι σ’ έναν πάγκο που αργότερα θα ‘παιζε κι αυτός το ρόλο του. Ο ένας δε, ήταν και ταξιθέτης! Αυτή η αμεσότητα και η αμηχανία που προκαλεί, ήταν και το πρώτο βήμα μύησης στο θέμα της παράστασης: Τους ανθρώπους. Η πρώτη φράση…: «Κλείσε τα μάτια…».

Νύχτα… Νότια παράλια της Κρήτης… Τέσσερις φίλοι προσπαθούν να δουν τα φώτα της Λιβύης… Έτσι ξεκινά η ιστορία. Η αναζήτηση στις ανθρώπινες αδυναμίες μέσα από δέκα διηγήσεις. Η εναλλαγή των ιστοριών ταυτίζεται με την αλλαγή αφηγητή και πρωταγωνιστών μεταξύ των τεσσάρων πρωταγωνιστών. Μια ιστορία για την ομοφυλοφιλία, μία για τον κοινωνικό αποκλεισμό, μία για τα μυστικά, μια για την ανασφάλεια, μια για το ψέμα, μια πραγματική κι άλλη μια, κι άλλη μια… Δεν θα μπορούσαμε να φλυαρήσουμε επί του συγκεκριμένου για την κάθε αφήγηση μιας και είναι ξεχωριστή και συνάμα ενταγμένη θεματικά σε μερικές αλληγορικές προτάσεις: “Φαίνονται τα φώτα; Τα δες ποτέ; Μπορεί να τα δες και να μην το θυμάσαι». Τα «φώτα» είναι οι άνθρωποι γύρω μας; Τους βλέπουμε πραγματικά; Tι έχουν μέσα τους; Θέλουμε να τους δούμε; Ή μήπως μας βολεύει το αντίθετο;

Οι εκφράσεις των προσώπων, πολύ έντονες. Σαν τις ερμηνείες τους. Και ακριβώς επειδή, όπως και οι αφηγήσεις έτσι και οι ρόλοι εναλλάσσονται κατά τη διάρκεια της παράστασης, είναι απόλυτα κατανοητό το ότι ο κάθε άνθρωπος έχει πολλές εκφάνσεις. Και σε μια κοινωνία με τόσους ανθρώπους, είναι πολύ δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε, πόσο μάλλον να αποδεχθούμε και να συμβιώσουμε με τις διαφορές μας. Ακόμα δυσκολότερο, να αφιερώσουμε χρόνο και φαιά ουσία στο να ασχοληθούμε με αυτές και να δούμε τον εαυτό μας στον «Άλλον». Μέσα στην αδικία και την κοινωνική ανισότητα που έχουν επικαλύψει, ως και αντικαταστήσει, την αγάπη και την κατανόηση.

Συναντήσαμε τους πρωταγωνιστές μετά το τέλος του έργου και ομολογώ ότι οι προβληματισμοί ήταν τόσο έντονοι, που θα ήταν άσκοπο να μεταφέρουμε αυτολεξεί τη συζήτησή μας. Οι ίδιοι μας μίλησαν για το έργο και τους αυτοσχεδιασμούς που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκειά του. Μας εξομολογήθηκαν ότι ο καθένας ξεχώριζε μια άλλη ιστορία αλλά ότι όλοι μαζί διάλεξαν ποιες θα δραματοποιήσουν καθώς και το ότι η υποδοχή που μας έκαναν επί σκηνής, εντασσόταν στα πλαίσια της οικειότητας που έπρεπε να επιτευχθεί μεταξύ μας… «Άλλωστε, αυτό είναι και το νόημα…», μας λέει η Αντωνία Γιαννούλη.

Η Αντωνία Γιαννούλη, ο Μάνος Κανναβός, η Ιζαμπέλλα Κογεβίνα, ο Κώστας Φαλελάκηςείναι ο βραζιλιάνος που δολοφονήθηκε ως τρομοκράτης, η μοναχική γειτόνισσα, ο κομπλεξικός σύζυγος και η φραγκάτη σύντροφος, η διπολική κοπέλα και ο ομοφυλόφιλος γνωστός. Είναι εγώ κι εσύ κι ο φίλος και ο άγνωστος…

Στο Από μηχανής θέατρο και σε σκηνοθεσία Esther Andre Gonzalez, μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί πόσο απομυθοποιείται το τεχνητό ενδιαφέρον για το συνάνθρωπο και να  συνειδητοποιήσει ότι η χειρότερη κοινωνική παθογένεια, είναι η αδιαφορία για τα φώτα που οι άνθρωποι απεγνωσμένα αναβοσβήνουν και ελάχιστοι δίνουν σημασία.

Λεπτομέρειες για τη παράσταση, δείτε στο σχετικό δελτίο τύπου…

Δείτε αποκλειστικές φωτογραφίες του MusicCorner.gr από τη παράσταση